Ekspozycja na promieniowanie UV jest czynnikiem ryzyka raka skóry, któremu można zapobiec. Amerykańska Akademia Dermatologii pyta „Czy używasz ochrony?” i zachęca do bezpiecznego opalania za każdym razem, gdy jesteś na zewnątrz. Szukaj cienia, noś odzież chroniącą przed słońcem i używaj wodoodpornego kremu przeciwsłonecznego o szerokim spektrum działania z SPF 30+, aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka skóry.
Rak podstawnokomórkowy BCC
To najczęstsza postać raka skóry u rasy kaukaskiej (ponad 70%). Pojawia się jako bezbolesny guzek, który może być lśniący, z wyraźnymi teleangiektazjami (małe naczynia krwionośne) na powierzchni. Może również występować jako nie gojące się owrzodzenie skóry, które wykazuje łatwą tendencję do krwawienia. Umiejscowieniem są obszary skóry, które były dobrze eksponowane na promieniowanie UV, przede wszystkim twarz (kąt oka, nos, czoło). Jeżeli podejrzewasz u siebie obecność zmian skórnych, które mogłyby odpowiadać powyższemu opisowi - zasięgnij porady specjalisty. Nie należy zwlekać. Choć BCC rośnie powoli i rzadko daje przerzuty, jest to podstępny guz, którego złośliwość miejscowa utrudnia i podraża warunki skutecznego leczenia.
Po rozpoznaniu pierwszego BCC należy co najmniej raz w roku wykonywać badania przesiewowe w kierunku raka skóry w kierunku nowych nowotworów keratynocytów (BCC lub cSCC) oraz czerniaka.
- Pacjent z BCC w wywiadzie musi samodzielne badać skórę i stosować ochronę przed słońcem.
- Nie zaleca się stosowania miejscowych i doustnych retinoidów (np. tretynoiny, retinolu, acytretyny i izotretynoiny) w celu zmniejszenia częstości występowania raka keratynocytów w przyszłości u osób z BCC w wywiadzie.
- Nie zaleca się suplementacji diety selenu i β-karotenu w celu zmniejszenia częstości występowania raka keratynocytów w przyszłości u osób po BCC w wywiadzie.
- Nie ma wystarczających dowodów, aby sformułować zalecenia dotyczące doustnego stosowania nikotynamidu, DFMO lub celekoksybu w chemoprewencji BCC.
Rak kolczystokomórkowy cSCC
Jest drugim najczęściej występującym rakiem skóry i drugą po BCC najczęstszą postacią raka keratynocytów. Podobnie jak BCC, częstość występowania cSCC rośnie na całym świecie.
W Stanach Zjednoczonych ryzyko rozwoju cSCC w ciągu całego życia szacuje się na 9% do 14% dla mężczyzn i 4% do 9% dla kobiet. Każdego roku w Stanach Zjednoczonych spodziewane jest co najmniej 200 000 do 400 000 nowych przypadków cSCC oraz śmierć związana z chorobą występuje u ponad 3000 osób z cSCC.
Występuje zwykle w miejscach wystawionych na działanie słońca. Ekspozycja na światło słoneczne i immunosupresja są czynnikami ryzyka SCC skóry, przy czym przewlekła ekspozycja na słońce jest najsilniejszym czynnikiem ryzyka środowiskowego.
Jednak komórki nabłonka płaskiego występują również w wyściółce przewodu pokarmowego, płuc i innych obszarach ciała, a SCC występuje jako forma raka w różnych tkankach, w tym na czerwieni wargowej, w przełyku, pęcherzu moczowym, prostacie, pochwie i szyjce macicy.
Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) został powiązany z rakiem jelita grubego jamy ustnej i gardła, płuc, palców i okolicy odbytowo-płciowej.
Rokowanie tym lepsze im wcześniejsza postać. Ostrożne w rakach błon śluzowych i obecności przerzutów w węzłach chłonnych, mniej pomyślne też w przypadkach ca in lupo i na podłożu uszkodzeń porentgenowskich skóry.
Po zdiagnozowaniu cSCC należy przeprowadzać badanie przesiewowe w gabinecie w kierunku nowych pierwotnych raków skóry, w tym BCC, cSCC i czerniaka, co najmniej raz w roku, dostosowując częstotliwość w zależności od indywidualnego ryzyka pacjenta. Ocena kliniczna regionalnych basenów węzłów chłonnych może być włączona do badania przedmiotowego w przypadku zmian wysokiego ryzyka.
Wstępne rozpoznanie raka niemelanocytowego, w tym cSCC, zwiększa ryzyko późniejszego czerniaka złośliwego (MM).
Zaleca się stosowanie wielu środków miejscowych i doustnych w celu zmniejszenia ryzyka nowego raka skóry po wstępnym rozpoznaniu cSCC, ale dowody na ich istnienie są mieszane. Nie stwierdzono, aby retinoidy stosowane miejscowo zmniejszały częstość występowania raka keratynocytowego lub rogowacenia słonecznego u osób z rakiem keratynocytowym w wywiadzie. W związku z tym nie zaleca się stosowania miejscowych retinoidów w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia cSCC w wywiadzie u pacjentów z cSCC w wywiadzie. Nie zaleca się stosowania suplementów diety β-karotenu i selenu w celu zmniejszenia ryzyka cSCC u pacjentów z rakiem keratynocytowym w wywiadzie.
• Ogólnie rzecz biorąc, leczenie chirurgiczne pozostaje najskuteczniejszym sposobem leczenia BCC i cSCC.
• Terapie niechirurgiczne (radioterapia, kriochirurgia) mogą być wybierane w przypadku guzów niskiego ryzyka lub jeśli operacja jest przeciwwskazana, przy założeniu, że odsetek wyleczeń może być niższy.
• Ponieważ istnieją ograniczone możliwości leczenia przerzutów, ważne jest wczesne i całkowite leczenie.
• Pacjenci, u których zdiagnozowano cSCC, powinni poddawać się corocznej kontroli pod kątem nawrotu lub innego nowego pierwotnego raka skóry.
Opracowano w oparciu o zalecenia AAD i wytyczne American Cancer Society.